Leerplichtwet? 

Mijn leidinggevende vroeg tijdens mijn functioneringsgesprek welke opleiding ik vroeger heb gedaan.

En toen kwamen de herinneringen:

Ik vertelde haar dat ik in de vijfde klas te horen had gekregen dat ik naar de HBS kon. (ik dacht Mulo, maar die was er toen nog niet)

Maar toen ik dat thuis heel trots vertelde, kreeg ik van mijn vader te horen dat ik niet naar de HBS zou gaan maar naar de huishoudschool. Hoe vreselijk vond ik dat. En dan al helemaal de huishoudschool. Met 10 broers en drie zusjes is alles wat je nodig hebt, in ieder geval NIET de huishoudschool. (Nee Rob, jij was er toen nog niet) Dat hele huishouden was zowiezo aan mij niet besteed. Als er afgewassen moest worden ging ik met een boek op de wc zitten en als het dan wel moest kreeg ik altijd ruzie wie er af mocht wassen en mocht drogen. Zo van: “Ik was af”. Mijn zusje Elly: “Nee ik was af”. En zo ging dat nog door tot mijn vader er heel kwaad een einde aan maakte. Ik zal hier maar niet herhalen wat hij echt zei. We kregen het ook nog voor elkaar om al die vuile pannen onder in het kastje te zetten. En dat waren er een hoop. Maar grif dat je die dan de volgende dag alsnog moest doen. We waren al met 14 kinderen en mijn moeder was zwanger van de 15e.

Op school moest ik dus vertellen dat ik niet naar de HBS mocht, maar naar de huishoudschool moest. Mijn lerares, Juf Koppen en meester de Bruin van de zesde hebben nog geprobeerd mijn vader om te praten, maar bij hem was nee, ook echt nee. Het zou dus huishoudschool worden. Omdat ik eigenlijk te goed kon leren voor de huishoudschool ben ik van de vijfde klas naar die school gegaan en heb ik de zesde overgeslagen. Koken, strijken, schoonmaken, naaien enz. Hoewel ik dat naaien dan wel weer leuk vond. Maar oh, wat had ik een hekel aan die school. Ik was ook helemaal alleen. Niemand van mijn klas ging mee, want die gingen natuurlijk allemaal naar de zesde. Vreselijk gewoonweg. Sommige leraressen waren leuk. Juf Hersbach voor Nederlands, Juf Blom gaf naailes en Juf Vogels Engels. "Whats my name in Englisch". De vakken rekenen, taal en Engels vond ik dus de leukste. En ik was er ook goed in.

Maar die twee oude vrijgezelle zussen. De één het hoofd en de ander kookjuf. Vreselijke juffen. De naam alleen al. Biezeno. Ze mochten me ook niet had ik het idee. Hoewel ik ook wel vaak mijn kont tegen de krib gooide.

Zo ook na een kookles. We hadden aardappelen, vlees?? (Het zullen wel de eieren zijn geweest) en sla gemaakt. Nu lustte ik geen sla, dat vond ik toen echt zooo smerig. Thuis aten we dat bijna iedere dag. (Tsja dat krijg je als je in het Westland woont). Maar ik hoefde het niet. Nu was het vroeger op school zo, dat wat je kookte moest je ook opeten. Ik lust alles, maar sla niet. De juf liet me zitten met mijn bord sla. “Jij gaat niet weg voordat je dat hebt opgegeten.” Nou dan kan ze nog lang wachten" dacht ik. Ik bleef zitten en staarde naar die vieze blaadjes. En werkelijk, als ik er lang naar keek, leken er wel beestjes in te zitten. Dat was natuurlijk niet zo, want hygiëne stond hoog aangeschreven bij die juf. Maar ik walgde.

Toen de juf even het kooklokaal uit ging, kieperde ik mijn bord sla in de prullenbak. Nu waren die na de kookles natuurlijk zo gepoetst en schoongemaakt, dat je er uit kon eten. En toen de juf terug kwam en ik zei dat ik het op had, ging ze alle prullenbakken na. Natuurlijk ook die van mijn sla. Ze viste het eruit en zette het weer voor me neer. Zij: “Eten”. Ik: “dacht het niet”. Zij: Je eet dit op”.

Ik: “Ik eet geen konijnenvoer”. Ze werd hoe langer hoe kwader. En ik weigerde nog steeds te eten. Tot ze het bord voor me weg griste en zei: "Je merkt dit wel op je rapport”.

Pure chantage. Maar het interesseerde me geen fluit.

Inmiddels was mijn broertje Rob geboren en die baby vond ik helemaal geweldig. School nog steeds niet.

Tot mijn vader mijn rapport kreeg. Engels en Nederlands een 8, naaien een 7 en zo ging het nog even door. Helemaal niet slecht eigenlijk. Maar inderdaad, voor koken een………. 4.

Hoe belachelijk, ik kon best goed koken. Alleen voor die sla een vier.

En oef, wat werd mijn vader boos.

“Je kookt hier ooit voor 16 man en dan krijg je op die school een vier???”

En daar stond ik, vuurrood en met kloppend hart. Tegenspreken was bij mijn vader geen optie.

“Wat is dat voor een school? Daar ga je niet meer heen”. En inderdaad na de kerstvakantie hoefde ik niet meer terug.

Ik was 13 jaar en hoefde niet meer naar school. Op dat moment was ik er blij mee. Maar thuis was het hard werken met 15 kinderen en een baby. Henkie was 3 dus die was ook nog thuis. De rest zat al op school.

Nou ja, om een lang verhaal kort te maken. Op mijn veertigste ben ik naar de Philips van Horne gegaan. Volwassen-onderwijs op Mavo/havo niveau. In twee jaar tijd mijn diploma/certificaten gehaald. Dat was in 1993. Mijn vader was net overleden en onze dochter Janine was net klaar met de chemo. Ze kreeg op vierjarige leeftijd leukemie.

Ik wilde verder leren voor Maatschappelijk werkster, onze huisarts gaf me die tip. Maar daar was mavo niet genoeg voor. Na negen maanden thuis studeren voor de Hogeschool en een examen waar ik voor slaagde, lag niets meer in de weg om eindelijk echt te gaan studeren. Maar helaas kreeg Nienke een recidief en begon de hele chemo ellende weer van voren af aan.

Twee jaar later is ze overleden en toen heb ik die hele studieplannen ook maar aan de wilgen gehangen.

 

 

Een stukje uit Wikipedia over de leerplichtwet.
De wet trad in werking op 1 januari 1901. Deze wet verplichtte kinderen van 6 tot 12 jaar tot het volgen van onderwijs. De leerplicht startte dus bij de aanvang van het schooljaar nadat de kinderen ten volle 6 jaar geworden zijn. Voor sommige kinderen werden uitzonderingen gemaakt, zoals voor boerenkinderen tijdens de oogsttijd. Dochters mochten ook thuisblijven om het gezin te verzorgen. Tussendoor werden de jaren dat kinderen moesten leren wel zo af en toe met een jaartje verlengd, maar pas in 1969 werd het verplicht om 9 jaar naar school te moeten. Dat was voor mij te laat.